ABİDE ŞAHSİYETLER: BABANZADE AHMET NAİM (İLİM ADAMI)


Özgeçmiş: Babanzade Ahmet Naim 1872 yılında Bağdat'ta dünyaya geldi. Babası Baban oğullarından son asrın tanınmış ilim ve idare adamlarından Mustafa Zihni Paşa'dır. Zihni Paşa, Mithat Paşa'nın Bağdat valiliğinde mektupçuluğunu yapmıştır. İlk eğitimine Bağdat'ta başladı. Bağdat Rüştiyesi'nin orta kısmını tamamladı. Daha sonra İstanbul'a geldi. Galatasaray Sultanisi ve Mülkiye Mektebi'nde okudu.

Bir ara Hariciye Nezareti Tercüme Kalemi'nde çalıştıktan sonra Maarif Nezareti Yüksek Tedrisat Müdürlüğüne getirildi. (1911–1912) Galatasaray Sultanisi'nde Arapça okuttu.(1912–1914) Maarif Nezareti Telif ve Tercüme Odası üyeliğinde bulundu (1914–1915). Bu görevini Darülfünun'un lağvedilmesine kadar (1933) aralıksız devam etti.

1915 yılında Darülfünun Edebiyat Fakültesi'nde ders vermeye başladı. Fakültede mantık, felsefe, ruhiyat ve ahlak derslerini okuttu. Bir ara Darülfünun rektörlüğünde bulundu.Ahmet Naim aynı zamanda felsefe alanında da kendini iyi yetiştirdi. Fransız filozoflarından George Fonsgrive'in bir eserini “İlmü'n Nefs” adıyla Türkçeye çevirdi. Bu eserle 1900 felsefi terime karşılık buldu. Bu çabası devrin ilim adamları tarafından taktirle karşılandı. (www.timeturk.com)

Hakkında  Şahitlikler:

Ali Ulvi Kurucu,Babanzade Ahmet Naim’den şöyle bahsediyor:Şeyhülislâm Mustafa Sabri Efendi Onunla ilgili "Selef-i salihindendir desen öyledir. Asr-ı Saadet'ten bir parça desen öyledir. İlim, irfan, edep, ahlak, namus, şeref, kanaat... Ne deseniz bütün faziletler mevcut" şeklinde hakkında şehadette bulunmuştu.

Şeyhülislâm Mustafa Sabri Efendi anlatmaya devam ediyor:Şeyhülislam bulunduğum sırada idi. Ahmet Naim Bey'i de "A'yân Meclisi"ne girecek azalar arasına yazdık. Bir sabah namazından sonraydı."Ahmet Naim Beyefendi geldi", diye haber verdiler. İçeri almışlar. Merak ettim. Babası rahatsızdı, acaba vefat haberini mi getirdi, diye aşağı indim.

"Efendim! Bu saatte ziyarete gelinmez. Fakat bendeniz bir istirhamda bulunmak üzere, edep dışı olarak, sizi rahatsız ettim. Meşihat'e çıkmadan önce haberdar olmanızı arzu ettim" diye özür beyan etti.

"Hayırdır inşallah, Naim Bey! Buyurun!" deyince, şunları söyledi:Efendim! A'yân listesini gördüm. Bendenizin de ismi var. Efendi hazretleri! Bu memleket bu kadar mı kaht-ı ricale dûçâr oldu? Adam kıtlığına düştü? Memleket ne hale geldi? Bendeniz kim oluyorum da a'yâdan oluyorum efendim! İstirham ederim efendim, beni bu listeden siliniz..."

Naim Bey parçalanıyor, neredeyse yalvarıyordu."Efendim ben kendimi bilirim. Lâyık olmadığım o makamda alacağım maaşı çocuklarıma nasıl yediririm?!

Baktım Naim Bey kaçacak..."Naim Bey, dedim. Yahu Allah aşkına cehenneme yalnız başıma bir ben mi gideceğim! Ben Zembillilerin, Ebussutların, İbni Kemallerin ayarında insan mıyım! Ee, kader beni de şeyhulislâm yaptı. Ne yapalım, bu vazifeleri birileri yapacak. Hep beraber çalışacağız..."

Mustafa Sabri Efendi sözlerine şöyle devam etmişti:"Ahmet Naim gibi fazilet erbabı nerede, şimdi meclisleri dolduran ilimsiz, irfansız, iz'ansız yiyiciler nerede?! Adamlar meclise girsinler de, ne olursa olsun..." (Ali Ulvi Kurucu, Hatıralar II, 116-117)

Hümeyra Ökten, Babanzade Ahmet Naim’den şöyle bahsediyor:Babanzade Ahmed Naim, Şekip Tunç da o dönemin hocalarındandı. Babanzade Naim rektörü olduğu Darülfünun’a bağlı Darülmuallimat (Kız Yüksek Öğretmen Okulu) müdür ve öğretmenlerine Ankara’dan gelen emir gereği “Başınızı açın” dememek için istifa etti. (Ökten,2021:63-64)

Ahmet Süheyl Ünver, Babanzade Ahmet Naim Bey'den şöyle bahsediyor: Bu hafta da  hocamın ziyareti için Cerrahpaşa'ya gittim. Yanına vardığımda Süheyl Hocam’a “Perihan Balcı'nın “Türk evleri” kitabında Babanzade Ahmet Naim Bey'in Vefadaki konağının resmi var” deyince buyurdular ki “Naim bey, o ne Naim beydi! Onu bir de benden dinle! Bir menkıbesi var, aramızda geçti, onu size anlatacağım. Ne dediğimi hemen anlayacaksın. O çok büyük ve mütevazi bir adamdı.” (Sayar,2021:144).

(….) Hep birlikte Vefa bozacısına gittik. Boza içerken dedi ki, “Şu karşı ki ahşap konak, Babanzade Ahmet Naim Bey'in eviydi. Ahmet Amiş Efendi o evde vefat etti. Amiş Efendi sağlığında bu evde çok kalmıştır. (Sayar,2021:287).

(….) Hocama veda edip çıktım.Yürüyerek Katip Çelebi Caddesi'ne ulaştım. Orada Amiş Efendi'nin vefat ettiği Babanzade Ahmet Naim beyin konağına uzun uzun baktım ve Amiş Efendi’nin ruhuna Fatiha okudum (Sayar,2021:475).

Necip Fazıl Kısakürek, Babanzade Ahmet Naim Bey'den şöyle bahsediyor:Eski darülfünun profesörlerinden Naim Baban bey iki doktor kendisine “Kalp hastasısınız namaz kılamazsınız, secdede ölürsünüz” demiş o da “ne mutlu bana” diye devam ettiği namazlarından birinde ve secdede ruhunu teslim etmişti (Kısakürek,1987:186)

 

Güncel Haberler